Menopauze en werk: het is voor veel vrouwen een uitdagende combinatie. Dat blijkt nog maar eens uit de talrijke reacties na ons webinar van 23 mei én uit de kersverse studie van Securex en UGent. Die gaf aan dat 55% van de vrouwen last ondervindt van de (peri)menopauze op het werk, maar slechts 8% durft daarover te praten. Hoe zit dat bij vrouwen in een operationele job, bijvoorbeeld politieambtenaren? Ik ging in gesprek met Rebecca Van de Voorde. Zij werkt als beleidsofficier voor de Federale Gerechtelijke Politie Oost-Vlaanderen.
Rebecca is pas laat politieambtenaar geworden, en dat via externe rekrutering. Op haar veertigste ruilde ze haar gekende werkcontext in om een nieuw beroep te leren. Een spannende periode, die startte met twee jaar opleiding. “Het eerste jaar stond in het teken van het aanleren van basisvaardigheden”, begint Rebecca. “We werkten onder meer aan een goede mentale weerbaarheid en fysieke conditie.” Met veel enthousiasme ging Rebecca de uitdaging aan. Met als ambitie om het als vrouw ‘van middelbare leeftijd’ zeker even goed te doen als haar veelal jongere collega-aspiranten. Dat lukte vrij aardig. Tijdens het tweede jaar van de opleiding werd de lat nog wat hoger gelegd. De zelfopgelegde druk om het goed te doen, werd onbewust opgevoerd. “De lange dagen vol opdrachten – gaande van sport over studeren tot competenties optimaliseren – begonnen hun tol te eisen. Mijn algemene vermoeidheid veruitwendigde zich in stramme spieren na het sporten.”
Maar op het einde van de opleiding viel het Rebecca ook op dat ze zich prikkelbaar voelde. Ze had last van gewichtstoename en een opgeblazen gevoel. Haar klachten leken haaks te staan op haar mentale weerbaarheid en vastberadenheid. Het feit dat ze zich letterlijk niet zo goed in haar vel voelde, kon ze niet rijmen met haar ambitie en doel. Ze sportte bovendien nog altijd even graag, maar ging er zich niet fitter door voelen. Wel in tegendeel. Een onverwachte spierscheur was voor Rebecca dé reden om de signalen van haar lichaam niet langer te negeren. Ze besloot zelf op onderzoek te gaan.
Liever een holistische aanpak dan brandjes blussen
“Al snel kwam ik uit bij het onderwerp ‘latente stress’ en hoe het hormoon cortisol daar een rol in speelt”, gaat Rebecca verder. Maar er werd ook een link gelegd met ouder worden en de menopauze. “Opmerkelijk, vond ik, want geen haar op mijn hoofd dacht eraan om mijn klachten te linken aan de menopauze. Ik voelde me doorgaans vitaal en kon best goed mee met mijn jongere collega’s. Toegegeven: ik had soms dipjes, waarin ik echt ontstemd kon zijn over de kilootjes die er onmogelijk af te krijgen waren of over mijn vermoeide spieren, die soms niet deden wat ik op dat moment wilde.”
Maar bij de pakken neerzitten, vond ze geen optie. Dus raadpleegde Rebecca haar huisarts. Op basis van een bloedonderzoek sloot die de menopauze uit. En ze verwees haar door naar de gynaecoloog. “Daar hoopte ik te ontdekken wat mijn ongemakken veroorzaakte, maar een sluitend antwoord kreeg ik niet. Het bleek te maken te hebben met de schommelingen in mijn hormoonspiegel (de perimenopauze dus), en de meest eenvoudige oplossing was om die te reguleren door opnieuw de pil te nemen. Daar heb ik vriendelijk voor bedankt. Ik wilde de signalen van mijn veranderende lichaam leren kennen en daar op een natuurlijke manier proberen mee om te gaan. Erkenning krijgen voor mijn klachten in hun totaliteit, daarin gezien en gehoord worden, primeerde voor mij op het blussen van afzonderlijke brandjes. Ik pleit dan ook voor een holistische aanpak.”
“De grote meerwaarde van mijn zoektocht is dat ik mijn lichaam beter kan lezen, en weet wanneer ik gas moet terugnemen. Voor de pil heb ik vriendelijk bedankt. Ik wilde de signalen van mijn veranderende lichaam leren kennen en daar op een natuurlijke manier proberen mee om te gaan. Nu ik mijn lichaam beter leer lezen, voel ik me weerbaarder en vitaler dan ooit. Ik doe nu actief aan zelfzorg en wapen mij zo tegen o.m. burn-out, een toestand die in de hand gewerkt wordt door krampachtig doorzetten en dingen doen die tegennatuurlijk aanvoelen.”
Rebecca
Thema bespreekbaar maken op de werkvloer
Vandaag heeft Rebecca opnieuw balans gevonden voor zichzelf. De ongemakken zijn er bij momenten nog steeds, maar dankzij gezonde voeding, supplementen, voldoende slaap, alertheid voor stress en voldoende beweging voelt ze zich een pak beter in haar vel. “De grote meerwaarde van mijn zoektocht is dat ik mijn lichaam beter kan lezen, en weet wanneer ik gas moet terugnemen”, vertelt ze daarover. “Al te vaak aligneren vrouwen zich met het maatschappelijke ideaal van continu presteren. Ik merk bij fulltime werkende vrouwen dat dat op termijn niet vol te houden is, en daar heeft de (peri)menopauze iets mee te maken. Tegelijkertijd stel ik ook vast dat er veel schroom is bij vrouwelijke collega’s om hier open over te spreken.”
Ingrijpende maatregelen op de werkvloer zijn daarom niet per se nodig, zo zegt ze. Alleen al het thema bespreekbaar maken, zou een stap in de goede richting zijn. “Ik besef dat dat een trendbreuk is. Als ik kijk naar de vorige generaties van werkende vrouwen – onze moeders en grootmoeders – dan deden zij ongelofelijk hun best om te voldoen aan wat er van hen verwacht werd. Zonder te klagen of aandacht te vragen voor hun vrouwelijke perspectief of cyclus. Klachten werden steevast weggewuifd als ‘dat hoort bij het ouder worden’. Dat kan vandaag anders. Vooral in een werkomgeving waar vooral een mannelijk discours vooropstaat, is het belangrijk om aandacht te vragen voor dit thema. Het staat vooralsnog niet of onvoldoende op de agenda.”
Vrouwen empoweren, ook in de werkcontext
Tegelijk vindt ze dat het mannelijke collega’s niet kwalijk genomen kan worden dat ze er niet of onvoldoende mee bezig zijn. “Dat is niet bedoeld als excuus en is zeker geen pleidooi om het allemaal maar zo te laten”, zegt ze stellig. “Maar vrouwen moeten hierin het heft in handen nemen. De eerste sleutel tot succes is dat vrouwen er in hun werkcontext – en ook daarbuiten – over durven te spreken. Ik merk dat de meeste vrouwen – zeker in een operationele context – het risico niet willen lopen als ‘afgeschreven’ bestempeld te worden. Een begrijpelijke vrees, die echter niet altijd terecht is. Nu ik mijn lichaam beter leer lezen, voel ik me weerbaarder en vitaler dan ooit. Ik doe nu actief aan zelfzorg en wapen mij zo tegen o.m. burn-out, een toestand die in de hand gewerkt wordt door krampachtig doorzetten en dingen doen die tegennatuurlijk aanvoelen.”
Vooral in een werkomgeving waar vooral een mannelijk discours vooropstaat, is het belangrijk om aandacht te vragen voor de (peri)menopauze. Het staat vooralsnog niet of onvoldoende op de agenda. De eerste sleutel tot succes is dat vrouwen er in hun werkcontext – en ook daarbuiten – over durven te spreken. Ik merk dat de meeste vrouwen – zeker in een operationele context – het risico niet willen lopen als ‘afgeschreven’ bestempeld te worden. Een begrijpelijke vrees, maar niet altijd terecht.
Rebecca
Ze roept vrouwen in het algemeen en politievrouwen in het bijzonder dan ook op om elkaar te steunen, voor elkaar te zorgen, en vooral de (peri)menopauze en alles wat daarbij komt kijken, bespreekbaar te maken. “Het feit dat steeds meer coaches, zorgverleners en nu ook politici het thema erkennen en oppikken, is een welkome tendens om vrouwen te empoweren om dit ook te doen in hun werkcontext. Bij de Federale Gerechtelijke Politie Oost-Vlaanderen hebben we het geluk dat er een mooi evenwicht is tussen mannen en vrouwen op de werkvloer. Mochten er nu ook meer vrouwen leidinggevende rollen opnemen, dan zou dit ons helpen om het vrouwelijke perspectief te vertolken en op de agenda te zetten. We zijn die weg in ieder geval ingeslagen. We hebben een innovatiegroep rond welzijn, waar heel veel vrouwen aan deelnemen en hun ervaringen delen. Op die manier wordt de barrière van schaamte rond dergelijke vrouwelijke thema’s doorbroken. De groep wordt ondersteund door de leiding, wat helpt om algemeen meer begrip te vragen. Ook netwerken zoals dat van de politievrouwen (Womenpol) leveren baanbrekend werk. Alleen al door vrouwen te verenigen en dergelijke topics bespreekbaar te maken. Al die kleine initiatieven en ook de daadkracht van enkele politici die een voorstel tot resolutie indienden in de senaat, moeten ons – werkende vrouwen – sterken. De bal gaat eindelijk aan het rollen!” besluit Rebecca enthousiast.